Tài năng quan sát được đào tạo bài bản nhất, kỹ lưỡng nhất phải kể đến là lính bắn tỉa. Tất nhiên chẳng ai chọn huấn luyện lính bắn tỉa cận thị cả. Nhưng đừng lo vì bạn bị cận, những phương pháp của họ bạn hoàn toàn áp dụng được. Mỗi buổi sáng họ được gom lại thành từng nhóm nhỏ, đứng xung quanh một cái bàn, rồi người hướng dẫn cho họ xem vài chục vật dụng nhỏ (tôi nhớ hình như là 40 vật dụng thì phải) trong vài phút. Thời gian xem bạn có thể tự tùy chỉnh, trung bình 20 vật thì bạn cần 2 phút, 40 vật thì bạn giới hạn ở 5 phút là giỏi rồi. Sau đó người ta bắt người lính đó kể lại liền. Nhưng mà không được kể tên, mà phải liệt kê đặc điểm. Ví dụ: bạn không được viết tên là viên đạn. Bạn phải viết là: hình trụ bán kính khoảng 1cm, dài khoảng 10cm, đầu thuôn nhọn dần, màu ánh bạc sọc dọc, đáy có 2 vòng tròn, có khắc chữ NKA-50mm, vân vân… Chẳng hạn như thế. Bạn có thể tập cách này. Nếu tập một mình thấy chán thì rủ vài ba đứa bạn, tốt nhất là mấy đứa chung phòng để tập chung (mỗi ngày 1 đứa đóng vai người hướng dẫn).

Lắng nghe là một kỹ năng quan sát mà chúng ta được dạy từ rất sớm và rất quan trọng tại nơi làm việc. Tuy nhiên, hầu hết chúng ta cũng có hai mắt để nhìn, hai tay để cảm nhận, mũi để ngửi và miệng để nếm. Chúng ta sử dụng tất cả năm giác quan để quan sát thế giới xung quanh.

Nhưng chính xác thì quan sát là gì? Theo từ điển trực tuyến Oxford, “quan sát là hành động hoặc quá trình quan sát một ai đó,một nhóm người,sự vật, sự việc nào đó để có được thông tin”. Kỹ năng quan sát thông báo cho chúng ta về các đối tượng, sự kiện, thái độ và hiện tượng bằng cách sử dụng một hoặc nhiều giác quan. Ngoài ra, việc có thể quan sát và thu thập thông tin về thế giới là rất quan trọng vì đó là nền tảng của việc giao tiếp tốt.

Cải thiện kỹ năng quan sát của bạn cho phép bạn lắng nghe, không chỉ bằng tai và đưa ra quyết định tốt hơn. Nó cũng tăng cường khả năng tương tác của bạn với người khác và phản hồi theo cách phù hợp. Cả hai đều là chìa khóa để thành công trong công việc và ở nhà. Tại nơi làm việc, một nhân viên giỏi không chỉ lắng nghe tốt mà còn nhận thức được những gì đang xảy ra xung quanh họ.

Đối với số đông, trạng thái mặc định của chúng ta có xu hướng bỏ qua những gì xung quanh chúng ta. Nhưng làm như vậy khiến chúng ta bỏ lỡ cảm hứng và không phát triển trí tò mò.

Rất nhiều người nhận ra việc ra ngoài, đi dạo có thể thúc đẩy sự sáng tạo và một chút chánh niệm có thể cải thiện nhiều điều. Nhưng cả hai điều đó sẽ không hữu ích nếu bạn vẫn nhìn chằm chằm vào rốn của mình. Quan sát có nghĩa là quan sát mọi người, mọi tình huống và sự kiện, sau đó suy nghĩ chín chắn về những gì bạn nhìn thấy. Mặc dù không có cách nào để định lượng mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe của chúng ta, nhưng rõ ràng bạn càng chú ý, bạn sẽ càng cảm nhận được nhiều hơn về sức khỏe của mình, đọc nhiều hơn các tài liệu mở rộng thế giới quan của bạn. Đầu tiên, bạn phải tự rèn luyện để tăng khả năng quan sát.

Rèn luyện bản thân để tìm kiếm những thứ quan trọng với bạn

Bộ não của chúng ta không nhìn thấy mọi thứ. Chúng ta tập trung vào những thứ cụ thể, sau đó chắt lọc và tự suy luận đưa thông tin thêm.

Cho dù bạn đang bắt đầu một công việc mới, khám phá một sở thích mới hoặc chỉ đang cố gắng mở rộng bộ kỹ năng của mình, bạn cần phải kiềm chế bộ não của mình để chú ý đến những gì quan trọng tại thời điểm đó. Điều này nghe có vẻ đơn giản, nhưng nó cần một chút nỗ lực.

Để mắt đến những điều mới thì nói dễ hơn làm. Bạn không thể chỉ nói với bản thân mình: “Tôi sẽ quan sát thế giới bằng đôi mắt mới ngày hôm nay” và mong đợi điều đó sẽ xảy ra. Thay vào đó, bạn có thể tốt hơn khi đưa ra cho mình một loạt các thử thách. Những thách thức này có thể là bất cứ điều gì, nhưng có lẽ tốt nhất là bắt đầu với điều gì đó quan trọng với bạn.

– Quan sát mọi người ở khu vực đông người: Nếu việc đầu tiên bạn làm khi ngồi xuống nơi đông người là rút điện thoại ra, hãy dừng lại. Dành thời gian đưa tất cả vào và xem mọi người. Nhìn vào cách họ hành động trong không gian đông đúc, cách họ tương tác với người khác và cách họ điều hướng sự vội vàng của tất cả.

– Chỉ định cho mình một “cuộc săn”: Chọn một chủ đề nào đó và tìm kiếm nó trong suốt cả ngày của bạn. Đây có thể là bất cứ thứ gì một loài động vật, một địa điểm du lịch, một nền văn hóa hoặc một nghệ sĩ cụ thể. Tìm nó, chụp ảnh, hoặc ghi chú nó.

– Đi dạo cùng một “chuyên gia”: Rất có thể, bạn có một số người bạn với sự nghiệp và sở thích khác nhau hơn bạn. Đi dạo với họ và họ sẽ dạy bạn những điều mới về không gian xung quanh bạn. Nó có thể là lịch sử địa phương, địa chất hoặc thậm chí là kiểu chữ.

– Ghi chú hiện trường: Chọn một địa điểm, ngồi xuống và viết hoặc phác thảo mọi thứ bạn đã nhìn thấy. Điều này đào tạo não của bạn ghi nhớ lại những ký ức một cách sinh động hơn, hiện thực hóa kỹ năng quan sát cụ thể và chi tiết.

– Thực hiện Thử thách Ảnh 365 ngày: Dù là một góc máy, một cảnh vật chắc chắn sẽ có sự thay đổi qua từng ngày. Hãy ghi lại từng khoảnh khắc ấy mỗi ngày bằng máy ảnh. Khi căn chỉnh góc máy, khi lựa chọn độ sáng,… bạn có thể nhận ra được những thay đổi đó, cũng có thể trau dồi thêm cho mình kỹ năng mềm về chụp ảnh.

Đối tượng vô tri là một chuyện, nhưng quan sát và hiểu con người là một bộ môn khoa học và nghệ thuật giao tiếp. Hầu hết chúng ta đều khá giỏi trong việc quan sát trong các tình huống căng thẳng cao độ, cho dù đó là trong một cuộc chiến, một cuộc hẹn hò đầu tiên hay một cuộc phỏng vấn xin việc, nhưng chúng ta buông lơi trong các tương tác hàng ngày.

Tiềm thức của bạn luôn hoạt động để bảo vệ bạn, nhưng bạn phải sẵn sàng quan sát và nhận ra những gì bạn cảm nhận được.

Chúng ta đã nói rất nhiều về việc đọc ngôn ngữ cơ thể, phát hiện những lời nói dối và đọc biểu cảm. Đó là tất cả tuyệt vời, nhưng tất cả chúng cũng đòi hỏi hành động quan sát tổng quát hơn. Tất nhiên bạn nên chú ý đến một cuộc trò chuyện, nhưng cũng đáng để theo dõi cẩn thận mọi thứ khác đang diễn ra. Đó không chỉ là việc giữ an toàn cho bản thân hoặc phát hiện sự mâu thuẫn. Khi bạn quan sát mọi người và chú ý, bạn sẽ nhận thấy tất cả những điều mới về họ.

Lưu giữ hình ảnh
Quan sát là điều tuyệt vời và khi bạn làm điều đó càng nhiều, bạn sẽ càng nhận được nhiều hơn. Nhưng nó sẽ hữu ích hơn nhiều khi bạn có thể chọn ra các mẫu. Các đoạn quan sát nhỏ rất hữu ích, nhưng chúng sẽ không hữu ích cho những nỗ lực sáng tạo hoặc trí tuệ nếu bạn không có cái nhìn rộng hơn về cách thế giới hoạt động.

Phát hiện các mẫu và kết hợp điều đó với kinh nghiệm của bạn là những gì cho phép bạn dự đoán những gì xảy ra tiếp theo. Bạn càng quan sát thế giới và con người, bạn càng trở nên giỏi hơn trong việc phát hiện các mô hình. Sau đó, bạn trở nên tốt hơn trong việc dự đoán những gì sẽ xảy ra tiếp theo.

Ví dụ, bất cứ khi nào ai đó nói về việc đọc ngôn ngữ cơ thể, họ sẽ chỉ ra rằng đó không phải là một thứ phổ quát. Bạn phải quan sát ai đó một lúc, tìm ra những câu chuyện riêng lẻ của họ, sau đó đưa ra một giả định dựa trên điều đó. Nếu bạn không chú ý và quan sát, bạn sẽ bỏ lỡ nó.

Điều tương tự cũng xảy ra với bất cứ điều gì bạn nhìn thấy trên thế giới. Quan sát chỉ là bước đầu tiên cho đến khi bạn bắt đầu ghép tất cả những thứ đó lại với nhau thành một thứ gì đó lớn hơn. Càng quan sát, bạn càng hỏi tại sao. Bạn càng hỏi tại sao, bạn càng học nhiều hơn.

Bạn có thể tập quan sát các bạn nữ (phái nữ giỏi vụ này ghê lắm) xem hôm nay tóc họ thế nào, quần áo thế nào, có đeo nhẫn không, có đeo bông tai không, có đổi kiểu kính không, mập hơn hay ốm hơn,… (tất nhiên còn thái độ, cử chỉ, tư thế, trạng thái,… nữa, cứ từ từ tập dần), bạn sẽ rất được lòng các bạn nữ vì sự tinh tế của mình. Nhưng cũng cảnh báo là đừng có bị bệnh kỹ tính quá, chả ai thích cái người mà suốt ngày soi mói người khác, hay quá kỹ tính đến nỗi cái khăn bàn dịch 1 ly cũng nhận ra. Tuy nhiên đạt được như vậy thì khả năng quan sát của bạn rất tốt, và tánh tình cũng cầu toàn nữa.

Tùy vào công việc của bạn là gì mà bạn có thể có cách áp dụng những nguyên lý quan sát ở trên cho thuận tiện, không ảnh hưởng công việc, không tốn nhiều thời gian, mà lại tạo ra được niềm vui, lại vừa nâng cao hiệu suất làm việc. Tôi nghĩ làm việc gì cũng cần kỹ năng này cả. Đừng vào trại lính, hãy tập trong chính cuộc sống và công việc hàng ngày của bạn. Chúc bạn thành công.